vvvs frontpage

Project vitaliteit senioren

De Stichting VVVS heeft tot doel het vergroten van de vitaliteit bij kwetsbare ouderen vanaf 65 jaar, het verminderen van de valongevallen en het laten toenemen van de zelfredzaamheid. Wij hebben een uitgebreid netwerk in de sportwereld en kunnen daardoor een verscheidenheid aan sport en bewegingsactiviteiten aanbieden. VVVS kan door dit netwerk vernieuwende arrangementen en maatwerkoplossingen realiseren.

Wij hebben een complete vitaliteits- en veiligheidscheck ontwikkeld en deze laten certificeren door Veiligheid NL. Wij zijn ervan overtuigd dat deze check een uitnodigend startpunt is voor ouderen om verder in actie te komen. De stichting heeft gezien haar onderzoeken en diverse gesprekken met zorgverleners en zorginstellingen in de afgelopen jaren, gekozen voor een actieve benadering van de ouderen.

Inleiding

Sport en bewegen voor ouderen is een onderbelicht thema bij zowel ouderen zelf als bij beleidsmakers en onderzoekers. De laatste tijd begint dit thema echter meer en meer in de belangstelling te komen. Enerzijds vanwege de stijging van de kosten in de gezondheidszorg, anderzijds door de aandacht voor een gezonde leefstijl. Overgewicht en bewegingsarmoede zorgen voor een vergroot risico op gezondheidsklachten en zeker bij ouderen komt daar het risico op vallen nog bij.

Gesprekken met ondermeer de kaderleden van diverse sportverenigingen laten zien dat ouderen boven de 65 jaar maar zeer weinig deelnemen aan sportactiviteiten. Dit laat dus een duidelijk beeld van bewegingsarmoede zien met alle risico’s van dien, zoals inleveren van spierkracht, gewichtsproblemen en mede als gevolg daarvan een verhoogd risico op vallen. Een studie van TNO, opgenomen in het blad Preventieve Medicine 50 (2010) toont onmiskenbaar aan, dat gerichte lichaamsbeweging, gecombineerd met aandacht voor de huiselijke omgeving, leidt tot een toename van de stabiliteit en een verminderd risico op vallen. Ook de psychische gesteldheid, het zelfbewustzijn en de mobiliteit nam toe. Dit zorgt weer voor een versterking van het sociaal functioneren en een vermindering van het mogelijke sociaal isolement.

Met het toenemen van de vergrijzing is het van belang om gericht beleid te ontwikkelen op dit gebied. Het veranderen van een ongezonde leefstijl en het zorg dragen voor deelname aan de samenleving, zorgt ervoor dat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Een veilige woonomgeving en veel bewegen, ook in de vorm van sport zijn hier essentiële voorwaarden voor. Naar verwachting leidt dit ook tot gezondheidswinst en daarmee tenminste uitstel van de zorgvraag.

Voldoende lichaamsbeweging wordt gezien als een effectieve methode om functionele beperkingen tijdens het ouder worden te voorkomen of te verminderen. Voornoemd onderzoek door TNO wijst uit dat ook op hoge leeftijd deelname aan beweegprogramma’s een positief effect heeft op lichamelijke functies, maar ook op vermindering van de onzekerheid en vermindering van de angst om te vallen. Over het algemeen geldt dat mensen met chronische aandoeningen minder fysiek belastbaar zijn. Een van de gevolgen is dat men afziet van sporten en bewegen. Dit verhoogt het risico op functionele beperkingen en daarmee het verlies van zelfstandigheid. Algemeen kan men aannemen dat ieder beetje beweging voor deze doelgroep goed is. Maar duidelijk is dat gerichte aandacht voor deze groep ertoe kan leiden dat zij het meest profiteren van het deelnemen aan lichaamsbeweging.

Een risicofactor voor ouderen die weinig bewegen is, dat  de valkans met daaraan gerelateerde letsels toeneemt. De vele heupfracturen waarmee ouderen (op hogere leeftijd) opgenomen worden in het ziekenhuis is een maar al te bekend voorbeeld. Valongevallen bij zelfstandig wonende ouderen vormen een grote bedreiging voor gezondheid en zelfredzaamheid. De kans op vallen neemt op hogere leeftijd sterk toe, zeker als dit gecombineerd wordt met de angst om te vallen. Ouderen blijven dan nog meer in de stoel zitten en dit leidt zeker tot verminderde fysieke activiteit en verlies aan evenwichtsgevoel en spierkracht. Zeker als men al diverse keren gevallen is, neemt de angst nog verder toe, hetgeen weer leidt tot de afname van bewegen en het verlies aan zelfstandigheid en zelfredzaamheid.

Een overzicht van bewegingsinterventies voor ouderen geeft aan, dat er in Nederland veel activiteiten zijn op het gebied van beweegstimulering voor ouderen. De focus van veel huidige beweegprogramma’s ligt vooral op de deelname van relatief gezonde en zelfstandig wonende ouderen, en niet op kwetsbare ouderen. Ondanks dat juist bij deze groep de grootste gezondheidswinst te behalen is.

Mogelijke reden dat ouderen minder sporten

  • Ouderen gaan niet snel op hoge leeftijd naar sportverenigingen
  • Verenigingen hebben hun beleid nog niet afgestemd op de komst van senioren
  • Voor ouderen kan een lidmaatschap te duur zijn
  • Kwetsbare ouderen denken veelal dat zij niet meer kunnen sporten
  • Ouderen hebben vervoersproblemen om naar een vereniging te gaan.
  • Ouderen voelen zich te oud om te sporten
  • Ouderen hebben vroeger niet aan sport gedaan
  • Het alleen zijn motiveert niet om te sporten.
  • Te weinig prikkels uit hun sociale omgeving.

Motivatie tot sporten

Het feit dat ouderen over minder goede gezondheid beschikken of te maken hebben met een lichamelijke of fysieke beperking wil niet zeggen dat zij geen enkele sport meer kunnen beoefenen. Wel is het van belang de juiste bewegingsvorm te vinden samen met de oudere. Sport heeft als neveneffect dat het ouderen ook verbindt, bijdraagt aan gezelligheid en het onderhouden van de sociale contacten. Dit stimuleert ook duidelijk de deelname. Het betrekken van zorgverzekeraars om via de aanvullende polis bij te dragen in de kosten voor het bevorderen van een gezonde leefstijl, zou ook een stimulans kunnen zijn voor ouderen om meer deel te nemen. Verlaging van de premie en/of het verdienen van punten zoals Menzis momenteel biedt kan een beloning zijn.

Werkwijze VVVS

Stichting VVVS  legt zelfstandig contact met ouderen, hiertoe werken wij samen met onder andere zorginstellingen, wijkverpleegkundigen, zorgverzekeraars en fysiotherapeuten. Met al deze partijen worden vooraf goede afspraken gemaakt. De ouderen worden in overleg bezocht door gecertificeerde medewerkers die aandacht besteden aan gezondheid, bewegen en veiligheid in en om de woning en kijken naar vitaliteit belemmerende factoren.

Na het afnemen van de vitaliteitstest gaan de medewerkers samen met de ouderen kijken naar de mogelijkheden om de vitaliteit en zelfredzaamheid te laten toenemen. De medewerkers zullen aan de ouderen uitgebreide sport/bewegingsactiviteiten aanbieden. Naast de directe benadering en huisbezoeken zullen ook diverse bijeenkomsten worden georganiseerd met bovenstaande partijen waarbij aandacht geschonken wordt aan vitaliteit en veiligheid. Waar nodig zal een scan worden ingezet als startpunt voor het doorleiden naar- en stimuleren van bewegingsactiviteiten.

Met fysiotherapeuten worden afspraken gemaakt, dat ouderen die herstellen van een fractuur na het beëindigen van de reguliere fysiobehandelingen, overgedragen worden aan VVVS. Hierna krijgen zij ook een huisbezoek en het sport- en bewegingspakket wordt aangeboden om te voorkomen dat de ouderen weer terugvallen in oude gewoonten. Ook hier zal de woningscan worden gebruikt als startpunt. De testen die wij tijdens huisbezoeken en bijeenkomsten uitvoeren hebben puur een signalerende functie en geven een indicatie over de fysieke gesteldheid met betrekking tot balans, spierkracht, zicht, bewegen en reactiesnelheid en de kans op vallen. De duur van deze test is ongeveer 40-45 minuten

Het doel van deze test is ouderen duidelijk te maken dat zij ondanks hun eventuele beperking zelf iets kunnen doen om vallen te voorkomen. Namelijk door werken aan hun conditie. De testen die onze keurmeesters uitvoeren, geven een indicatie over de fysieke gesteldheid met betrekking tot balans, spierkracht, zicht, bewegen en reactiesnelheid.

Na de huisbezoeken en bijeenkomsten zal een medewerker van VVVS wekelijks contact houden met de oudere over de (sport-) en beweegwensen

Tevens zullen wij middels brieven en flyers en directe benadering ouderen op de hoogte brengen dat zij zich aan kunnen melden voor een cursus valtechniek. Met de komst van de zogenoemde elektrische fietsen is het zeker van groot belang dat ouderen valtechnieken aanleren. De snelheid van deze fietsen met trapondersteuning is veel hoger en het risico op een ongeval neemt sterk toe. Dit blijkt ook uit het aantal ziekenhuisopnames van deze groep, veelal oudere gebruikers. En vanwege de verhoogde snelheid is het letsel veelal zwaarder en dit leidt tot hogere kosten.

Gezien de toename van sportende ouderen en het gegeven dat er nadrukkelijk aandacht wordt geschonken aan onveilige situaties in en om het huis, is hiermee  een enorme gezondheidswinst te behalen en vergroten wij hiermee de zelfredzaamheid van de ouderen. Met onze directe benadering en het aanbod van het totaalpakket hebben wij de overtuiging een groot rendement te behalen.

Onze opdrachtgevers zijn gemeenten, zorgverleners, zorgverzekeraars en fysiotherapeuten.